Mart 3, 2025
ŞİRKET YÖNETMEK ARABA KULLANMAYA BENZER….
PARAMETRE VE GÖSTERGELER
“Araba kullanırken neler önemli ise aslında hayatımızda da bunlar önemli.” cümlesini ilk ve ikinci
yazıdan hatırlıyorsunuz. Şirket yönetmek ile araba kullanmak arasında çok büyük benzerlikler
olduğunu paylaşmıştım. Nasıl gideceğimiz yeri belirleyip, arabamızı hazır edip yola çıkıyorsak,
şirketlerde de vizyonumuzu belirleyip, gelecek için çalışmaya başlıyoruz.
Vizyonu geleceğin resmi olarak tanımlıyorlar. Evet geleceğin resmi, hem de çalışanlar ile beraber
çizilen bir resim. Çizilen resimde, mümkün olduğunca her çalışanın katkısı var. Öyle bir resim ki bu,
şirkette çalışanları, çaba sarf etmek için motive ediyor.
Şimdiye kadar içinde bulunduğum projelerde, bazı çalışanlardan “bu çalışmaya katılsam da maaşımı
alacağım katılmasam da. Neden bu çalışmaları yapıyoruz ki?” cümlelerini duymuşluğum vardır.
Buna en güzel cevap galiba şu. “Nefes almadan yaşayabilir miyiz?” “Hayattaki tek amacımız nefes
almak mı?”. Şimdilerde, çok sık karşılaştığım bir yaklaşım da “anı yaşamak”. Zaman çabuk
geçiyor…bir şekilde geçiyor. Sadece rutin işimizi yapmak yerine gelişim – değişim için de çaba sarf
etmek en azından kendi çalışma hayatımıza renk katabilir. Bizi de doğal olarak bir başka noktaya
taşıyabilir.
Gelelim vizyon doğrultusunda emin adımlarla ilerlemeye…Sağlıklı yapılmış bir mevcut analizi
sonrasında bizi vizyonumuza ulaştıracak hedeflerimizi belirlemek, en temel aşamalardan biri. Zira
mevcut durum bir yanda, geleceğin resmi öte yanda. Arada da bir açıklık var. Bu açıklığı koyacağımız
hedefleri yerine getirerek kapatacağız. Bu hedefler için yönetim biliminin ortaya koyduğu olmazsa
olmazlar var. Hedeflerimiz, akılcı olmalı. Belli konularda, ölçülebilir, üzerinde anlaşılmış, realistik ve
zaman odaklı hedefler bizi bir yerlere taşır.
Hedeflerimizi belirlemek kadar; hedeflere ulaşmak ve de daha da önemlisi istediğimiz zaman,
hedeflere ulaşmada nerede olduğumuzu görmek de önemlidir. Önceden planladığımız ve severek
yaptığımız yolculuklarda, kilometre tabelaları ne kadar önemlidir değil mi? Ne kadar az kilometre
kalmışsa o kadar heyecanımız artar. Firma rutin akışı içinde yer alan hedeflere ulaşmada da aynı
heyecanı yaşar çalışanlar. Bilirler ki, hedeflere ulaşmak hem çalıştıkları firma hem de kendileri için
önemlidir. Kazanan firma kazandırmalıdır.
Daha önceki yazılarımda belirttiğim üzere göstergeler hem vizyona doğru ilerlerken hem de
arabamız ile belirlediğimiz yere giderken oldukça önemlidir. Parametreler de ister tek başına
değerlendirilir ister gösterge olarak tanımlanarak ele alınır. Bu konuyu örnekler ile biraz daha açmak
gerekirse, arabamız ile giderken sürekli olarak duyularımızı aktif tutarız. Kulağımız motorun sesini
ya da olabilecek sıra dışı bir tıkırtıyı duyar. Gözlerimiz ise aynaları ve ön panel göstergeleri izler.
Aynalar bize aracımızın dört bir yanını görme olanağı sağlar. Sadece bir yöne bakmak yetmez tüm
açıları dikkate almak zorundayız. Yakıt durumumuz, motor sıcaklığı vb. göstergeleri de sürekli
izlemek zorundayız istenmedik bir durum ile karşılaşmamak için.
Araba kullanmaktan şirket yönetmeye gelirsek, burada da paratmetre ve göstergeler benzer
anlamda önemlidir. Belirli sıcaklıkta üretilmesi gereken bir ürün için sıcaklık önemli parametredir. Ve
de belirlenen derecenin sürekliliği takip edilmelidir. Toleranslar içindeki sapmalar kabul edilmekle
beraber, sapmaların tolerans sınırlarına yakınlığı bize önemli işaretler veriyor olabilir. Neden ve
hangi koşullarda, önemli sapma yaşıyorsak, bunu analiz etmek zorundayız. Sapma nedeni
irdelenmez ise istenmedik sonuçlarla karşılaşmak sürpriz olmaz.
Satış için müşteri ziyareti önemlidir. Önemli bir değişken yani parametredir. Geleceğin resmine
ulaşmak için belirlediğimiz hedeflere ulaşmak için önemli etmendir. 5 olur 10 olur 15 olur. Ama bunun
bize bir maliyeti vardır. Bu nedenle de, bu parametre göstergeleri ile beraber ele alınmalıdır. Ziyaret
ettiğim müşterilerin, ne kadarı eski ne kadarı yenidir? Ziyaretlerim neticesi kaç tane teklif verme
olanağım oldu? Verdiğim tekliflerin ne kadarı siparişe döndü? Siparişlerimin rakamsal değeri nedir?
Müşteri karlılığım ne kadar? … sorular sorular…
Fire oranım, fazla mesai oranım, üretim miktarım, bunların üretim hacmi ile bağlantısı ve de mevcut
kapasitemi ne kadar kullanabildiğim gibi temel göstergeler, firmaların olmazsa olmazlarıdır. Fizibilite
yapmadan yatırım yapılmayacağı gibi temel göstergeleri izlemeden iş hayatında yol almak
tehlikelidir.
Kısa vadede önsezimiz bizi bir yerlere taşısa da orta ve uzun vadede her önsezi rakamsal verilerle
doğrulanmalıdır. Ölçemediğimiz hedefli izleyemeyiz.
Globalleşen dünyamızda, rekabetin sıkıştırdığı ve krizlerin hayatımızı zorladığı ortamda, tek çare
rakamsal veriler ışığında karar almaktır. Alınan kararlar neticesi alınacak aksiyonlar ile geleceğin
resmine ilerlemeliyiz.
Her zaman olduğu gibi manifestomuzu tekrar ederek yazımı bitirmek istiyorum.
“Eylem olmadan vizyon sadece bir hayaldir. Vizyon olmadan ise eylem zaman geçirmektir. Eyleme
sahip bir vizyon dünyayı değiştirebilir.” Joel Barker
Banu DAGADA
Endüstri Mühendisi
Vision Consultancy Engineering and Foreign Trade Co.Ltd.
